Một số loại thuốc thường gây ngộ độc cho trẻ là thuốc kháng Histamine ( thuốc chống dị ứng), thuốc á phiện, t.huốc n.gủ, thuốc nhỏ mũi (Naptazoline), thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau nhức các loại…
Người nhà tự ý mua thuốc về nhà điều trị cho trẻ mà chưa có chỉ định của bác sĩ, vì không rõ liều dùng an toàn nên cho trẻ uống quá liều có thể làm cho trẻ bị ngộ độc. Một số phụ huynh vì tâm lý “ nóng vội” muốn trẻ mau chóng hết bệnh nên tự ý tăng liều thuốc cho trẻ cũng dễ dẫn đến ngộ độc.
Trẻ nhỏ bị ngộ độc thuốc do người lớn bất cẩn để thuốc điều trị thường dùng trong các hộp đựng bánh làm trẻ nhỏ lầm tưởng là thức ăn hay “kẹo” nên bỏ vô miệng ăn dẫn đến bị ngộ độc.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Một số phụ huynh thấy con biếng ăn thường xuyên, người gầy nên đã mua những “thần dược” không rõ nguồn gốc giúp trẻ “ham ăn chóng lớn” dẫn đến việc trẻ ngộ độc loại thuốc này.
Đã có nhiều trường hợp ngộ độc thuốc do t.rẻ e.m t.ự t.ử được cấp cứu tại bệnh viện là do buồn chuyện gia đình, do bị điểm kém hay bị cha mẹ, thầy cô la mắng.
Dấu hiệu giá trị nhất trong việc xác định trẻ có nguy cơ bị ngộ độc thuốc là cha mẹ phát hiện xung quanh trẻ có những vỉ thuốc dở dang, những bao đựng thuốc bột bị xé hoặc những chai đựng thuốc của người lớn bị văng tung tóe…
Trẻ thực sự bị ngộ độc thuốc khi có những biểu hiện sau đây:Biểu hiện ở đường tiêu hóa: Thường xuất hiện sớm nhất, vì thuốc gây ngộ độc sau khi trẻ uống sẽ tác động trực tiếp tại đây khiến trẻ kêu đau bụng nhiều, trẻ buồn nôn, nôn ói nhiều, một số trẻ bị tiêu chảy.
Biểu hiện ở đường hô hấp: Trẻ đột ngột ho sặc sụa nhất là trẻ nhỏ vì tâm lý hoảng sợ, nặng hơn trẻ có biểu hiện thở nhanh, tím môi, thậm chí khó thở.
Biểu hiện ở hệ thần kinh: Với nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau, như trẻ bị hôn mê hoặc co giật toàn thân, run tay chân, run giật cơ (ở mặt, ngực, đùi, cánh tay), yếu cơ sau đó là liệt cơ. Nặng hơn có thể gây liệt hô hấp, rối loạn nhịp tim.
Biểu hiện tăng tiết: Trẻ bị tăng tiết đàm nhớt ở cổ họng hay đường hô hấp, dịch tiêu hóa tăng bất thường, tay chân lạnh vì vã mồ hôi, chảy nước miếng nhiều.
Để sơ cứu đúng cách, cha mẹ cần xác định xem trẻ đã uống nhầm loại thuốc gì? Với liều lượng bao nhiêu? Cần mang theo mẫu thuốc hoặc chai/lọ đựng thuốc mà trẻ đã uống báo cho bác sĩ biết, sẽ giúp trẻ được điều trị tích cực bằng những biện pháp giải độc thích hợp nhất, giúp trẻ vượt qua cơn nguy hiểm nhanh chóng.
Khi biết trẻ bị ngộ độc thuốc, phụ huynh hãy giữ trẻ ở tư thế ngồi hoặc đứng, tuyệt đối không đặt trẻ ở tư thế nằm để các chất trong dạ dày khi trẻ đang bị nôn ói nhiều không trào lên thực quản, rồi vào khí phế quản, vào phổi sẽ gây nguy hiểm cho trẻ.
Nếu thấy trẻ tỉnh táo, chưa bị nôn trớ, quan sát trẻ thấy còn phản ứng tốt, cha mẹ hãy giúp trẻ nôn/ói để loại bớt chất độc hại ra ngoài cơ thể, cha mẹ có thể dùng ngón tay của mình (tốt nhất nên quấn thêm miếng gạc mềm, sạch) kích thích nhẹ nhàng vào vùng sàn họng trẻ (chỗ lưỡi gà) giúp trẻ có thể nôn/ói bớt loại thuốc đã uống, chú ý động tác kích thích gây nôn cần nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương vùng họng của trẻ.
Tuyệt đối không được gây nôn trong trường hợp trẻ đã bị hôn mê, trẻ đang lên cơn co giật, đặc biệt là những trường hợp nghi ngờ trẻ vừa bị ngộ độc thuốc vừa uống nhầm hóa chất bay hơi, dung dịch tẩy rửa gây ăn mòn mạnh như axít, bazơ hoặc xăng dầu, người lớn tuyệt đối không được gây nôn cho trẻ.
Nếu trẻ than đau rát vùng họng phụ huynh có thể cho trẻ uống vài ngụm nước lọc sạch hoặc nước sôi nguội để làm dịu cơn đau, chú ý cho trẻ uống thật từ từ để tránh tình trạng trẻ bị nuốt sặc.Sau sơ cứu ban đầu, người nhà cần nhanh chóng đưa trẻ tới ngay bệnh viện gần nhất để được các bác sĩ tiếp tục cấp cứu, giải độc cho trẻ.
Nhận biết 1 số loại thuốc chứa corticoid, rất nhiều loại xuất hiện thường xuyên trong đơn thuốc của trẻ, bố mẹ cần hết sức thận trọng
Corticoid được ví như con dao hai lưỡi, vừa giúp trẻ khỏi bệnh nhanh nhưng nếu dùng sai cách sẽ gây hậu quả khôn lường.
Mới đây, thông tin từ Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết có tới 1/3 bệnh nhân điều trị tại khoa có hiện tượng lạm dụng corticoid, trong đó có không ít bệnh nhân t.rẻ e.m khiến các bố mẹ “giật mình”.
Corticoid là nhóm thuốc có tác dụng chống dị ứng, chống viêm và ức chế miễn dịch, được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau: bệnh vảy nến, chàm và các bệnh viêm da dị ứng; sốc phản vệ hay mề đay…; hen phế quản và tắc phổi nghẽn mạn tính; hội chứng thận hư nguyên phát…; viêm đa khớp và thấp khớp cũng được điều trị bằng corticoid.
Dựa vào kí hiệu để biết nhóm thuốc có chứa corticoid
Mặc dù đa số các phụ huynh đều không muốn cho con dùng thuốc có chứa corticoid vì “nghe nói nó gây hại thận, xương khớp” nhưng vấn đề là, hầu hết trẻ bị ho, viêm đường hô hấp, bệnh ngoài da đều được kê dùng corticoid.
Để biết loại thuốc mà trẻ đang sử dụng có chứa corticoid hay không, cách tốt nhất là bố mẹ cần đọc kĩ hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi ý kiến của các bác sĩ, dược sĩ.
Thông thường các nhóm thuốc corticoid thường có đuôi “sone” (“son”) hoặc “olone” (“olon”) (Ảnh minh họa).
Thuốc có chứa corticoid nếu trong thành phần có những chất sau: hydrocortisone, prednisolone, prednisone, methylprednisolone, triamcinolone, fluocinolone, fluticasone; beclomethasone, betamethasone, dexamethasone…
Để dễ dàng nhận biết hơn, bố mẹ có thể dựa vào kí hiệu để biết nhóm thuốc có chứa corticoid. Thông thường các nhóm thuốc corticoid thường có đuôi “sone” (“son”) hoặc “olone” (“olon”). Tuy nhiên cũng có những trường hợp ngoại lệ, ví dụ: budesonide, do đó để chắc chắn thì bố mẹ cần đọc kĩ hướng dẫn trước khi sử dụng cả về thành phần, công dụng và cách dử dụng của mỗi loại thuốc. Đặc biệt cần lưu ý chỉ sử dụng nhóm thuốc corticoid khi có sự chỉ định của bác sĩ, không tự ý sử dụng.
Một số loại thuốc thường dùng cho trẻ nhỏ có chứa corticoid
Dưới đây là một số loại thuốc thường gặp trong đơn thuốc của trẻ nhỏ có thành phần là corticoid. Trong đó phổ biến nhất là các thuốc bôi ngoài da và thuốc điều trị viêm đường hô hấp.
– Thuốc mỡ trị viêm da Flucinar: Chứa thành phần fluocinolone.
– Kem bôi trị viêm da Eumovate: Đây là loại kem thường được dùng khi điều trị viêm da cơ địa (chàm), viêm da tiếp xúc dị ứng hoặc kích ứng, viêm da tiết bã, hăm tã, thành phần có chứa thành phần chính là Clobetasone Byturate, là một dạng corticosteroid tại chỗ có tác dụng mạnh.
– Kem bôi trị viêm da Fucidin H: Thành phần gồm Acid Fusidic 20mg và Hydrocortison 10mg. Đây là loại thuốc điều trị viêm da ở người lớn và t.rẻ e.m, bao gồm viêm da dị ứng và viêm da tiếp xúc.
– Kem bôi trị viêm da Beprosone: Thành phần chính là Betamethason dipropionat, dùng trong điều trị các bệnh viêm da như chàm ở trẻ nhỏ, viêm da quá mẫn, viêm da tiếp xúc, viêm da thần kinh, bệnh vẩy nến, chốc mép.
– Thuốc kháng viêm Medrol: Chứa thành phần methylprednisolone, là thuốc corticosteroid dùng để ức chế hệ miễn dịch và giảm viêm, thường được kê cho trẻ đang có triệu chứng bệnh đường hô hấp (ho).
– Thuốc điều trị hen Symbicort: Chứa thành phần budesonide. Đây là dạng bột hít trị hen được chỉ định trong điều trị thường xuyên bệnh hen (suyễn), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
– Thuốc nhỏ tai trị viêm tai Polydexa: Điều trị tại chỗ viêm tai ngoài do nhiễm khuẩn, thành phần có chứa Dexamethason.
– Kem bôi trị viêm da Gentrisone: Có công dụng giảm viêm và ngứa của bệnh viêm da và dị ứng da đáp ứng với corticosteroid, chàm cấp và mạn tính, viêm da tiếp xúc, viêm da dị ứng, viêm da tăng tiết bã nhớn… Gentrisone là một loại thuốc bôi ngoài da trị bệnh da liễu được sử dụng phổ biến, có thành phần là Betamethasone – một loại corticosteroid hóa tổng hợp có tác dụng giảm ngứa và khảng viêm.
– Siro Dalestone-D: Dùng để chống dị ứng khi cần đến liệu pháp corticoid, trong các trường hợp trẻ bị hen phế quản mãn, viêm phế quản dị ứng, viêm mũi dị ứng, viêm da dị ứng, viêm da thần kinh, viêm da tiếp xúc, mề đay… Thành phần thuốc Dalestone-D có chứa Betamethason.
– Thuốc nhỏ mắt, mũi tai Nemydexan: Là thuốc chứa corticoid được chỉ định điều trị 1 số bệnh như viêm kết mạc; nghẹt mũi, viêm mũi; n.hiễm t.rùng ống tai. Thuốc chứa thành phần là Dexamethason.
– Thuốc Colergis: Điều trị các bệnh lý liên quan đến miễn dịch như hen phế quản mãn, viêm phế quản dị ứng, viêm mũi dị ứng, viêm da dị ứng mề đay… Thành phần của Colergis có chứa Betamethasone.
